Kosova ve Makedonya odağında Yugoslavya’da Türkçe konuşan topluluğun az bilinen tarihini ele alan sergi, çok uluslu bir toplumsal bağlamda sosyalist ideolojinin, Yugoslavya’da Türk kimliğinin inşasına ve dönüşümüne etkisini irdeliyor.

Serginin tarihsel kapsamı, Yugoslavya Krallığı’ndaki ezilen Müslüman halktan bir kesimin kurtuluşu sol fikirlerde aradığı 1920 yılından başlıyor. Krallık rejiminin baskısıyla kesintiye uğratılan sosyalist bir gelecek tasavvurunun önünü açan yeni nesil aktivistlerin hikâyesinin izini sürerek önce Sosyalist Yugoslavya’nın yeni gerçekliğine açılıyor; oradan da 1980’lerin sonuna uzanıyor.

Sergide özel arşivler ve halk kütüphanelerinde bulunan tarihî belgelerle Mustafa Emin Büyükcoşkun, Yane Calovski, Hana Miletić, Ahmet Öğüt, Fevzi Tüfekçi ve Dilek Winchester’ın üretimlerini yan yana getiriyor.

Sergi, sanatçının grafik algoritmalarla modifiye ettiği dijital şablonları temel alarak ürettiği yağlıboya resimlerinden oluşuyor.

Modernizm ve Colour Field hareketiyle ilişki içerisinde geleneksel resmi yeniden yorumlayan Zimmermann, topladığı veya taradığı fotoğraflar, film kareleri ve diyagramlar gibi buluntu görselleri grafik algoritmalarla işleyerek tanınmaz hale getirip epoksiyle tuvale aktarıyor.

Sanatçının 2019–2024 yılları arasında ürettiği dijital tabanlı yağlıboya eserlerini içeren Contact, fırça veya parmak darbeleriyle yaratılan yüzeylerle izleyiciyi dijital çağda görme ve dokunma duyusu arasındaki bağlantıları keşfetmeye çağırıyor.

Afrofütürizmin öncüleri arasında yer alan Kenyalı sanatçı Cyrus Kabiru İstanbul'daki bu ilk kişisel sergisinde buluntu objeleri kullanarak kimlik, gelenek ve geleceğe dair sorgulamalar sunduğu işlerine yer veriyor.

Sanatçı önceki sergilerinin devamı niteliğindeki Martch Pera'daki bu sergisinde otobiyografik bir deneyim paylaşıyor. Çeşitli personaları ile karşılaştığımız sergide sanatçı, dayatma sistemini tiye alarak toplumun bireye dayattığı engellemelerin çekilmez hale gelmesinin çeşitli sonuçlarını ucu açık metaforlarla izleyiciye sunuyor.

Sanatçının son üç yıllık çalışmalarını bir araya getiren bu ilk kişisel sergisi epoksi reçine, alüminyum, seramik fayanslar ve mobilya gibi çeşitli materyallerle inşa edilmiş heykeller çevresinde vücut buluyor. Hareketlilik ve durgunluk arasında konumlanan heykeller, beklenmedik bir eylem anında yakalanmış; nesneler kendileri için âdeta bir performans sergiliyor gibidir.

İsmini üzerinde yaşadığımız tektonik levhalardan alan sergi; yerkürenin altında ve üstünde olanlarla kurduğumuz devinim halindeki ilişkiden esinlenerek insanlık hafızasındaki kesintisiz değişim ve dönüşümü ortaya koyan yapıtları bir araya getiriyor.

Sergide Rahmi Aksungur, Setenay Alpsoy, Can Aytekin, Ahmet Elhan, Esma Ertel & Murat Ertel, Mengü Ertel, Kader Genç, Serenay Gülyağcı, Hakan Gürsoytrak, Nuri İyem, Nasip İyem, Temür Köran, Huo Rf, Emin Turan, Rei Xiao ve Devin Oktar Yalkın’ın yapıtları yer alıyor.

Pierre Bergian’in sanatçı atölyelerini betimleyen son dönem eserlerinden oluşan sergi mimari mekânlar, ışık ve tarihin etkileşimini konu ediniyor. Sanatçı özgün üslubu ile resmettiği iç mekânlarda, 17. yüzyılda popülerleşmiş tarihsel ‘nadideler kabinesi’ stilini, minimalizmin zerafeti ve kendi koleksiyoner kişiliği ile birleştirmeyi ve böylece geçmiş ile şimdiki zaman arasında çağdaş bir köprü kurmayı amaçlıyor.

Serginin küratörlüğünü Zeynep Ugan üstleniyor.

Sergi, sanatçının uzun süredir devam eden, temsil çerçevelerinin dışında tutulan destek yapıları ve süreçleri üzerine odaklandığı resimsel araştırmalarında, bu kez tiyatro üretimine odaklanan yeni bir aşamaya işaret ediyor.

Bir prodüksiyon için dekor, ışık, ses, sahne donanımı ve özel efektleri kurmak üzere sahne arkasında çeşitli rollerde çalışan kişilerin mesleğini tanımlayan ve Türkçeye “sahne görevlisi” olarak çevrilen "stagehand" terimini başlığına taşıyan sergisinde Gediz, arşiv görüntülerinden ve tiyatronun destek yapılarından kesitler seçerek yeniden düzenlediği bir dizi büyük ölçekli resim ve asamblaj aracılığıyla, resimsel kompozisyon süreçleri ile teatral bir set değişiminin altında yatanlar arasında bir çeviri alanı açıyor.

Dr. Şükrü Bozluolçay Koleksiyonu’ndan yola çıkarak İbrahim Cansızoğlu küratörlüğünde hazırlanan sergi, Türkiye sanat tarihinde kendine özgü tarzlarıyla öne çıkan, geliştirdikleri estetik anlayışla akımların ve kategorilerin sınırlarını aşındıran sanatçıların eserlerinden oluşan bir seçki sunuyor. Yansıma ve yansıtma mekanizmaları hem fiziksel hem de psikolojik metaforlar olarak sergideki eserleri birbirine bağlayan temel aksları teşkil ediyor. Sanatçıların kendi imgelerini kâğıda veya ahşaba yansıtarak kurguladıkları otoportreler, insana has özellikleri primatlar dışında en çok yansıttığına inanılan türlerden biri olan evcil kediler, insan ve hayvan bedenlerini oluşturan uzuvları akışkan biçimlerde yeniden organize eden kompozisyonlar serginin takip ettiği izlekler arasında yer alıyor. 

İmgeden Sonra, deneyimlerin ve ilişkilerin bıraktığı geçici ama silinmeyen izler üzerine bir deneme. Süreklilik ve değişim arasındaki gerilimin sınırlarında dolanan tuvaller kendi başlarına bağımsız olmakla birlikte, birbiriyle kurdukları ilişki aracılığıyla dönüşerek yeni anlamlar kazanıyor. 

Gıcır’ın resimlerindeki, karmaşık siyahlar ve onları sarmalamaya çalışan odaklanılmış renkler, kuyuları çağrıştıran derinliklerle uçarı gölgeler arasında daimi tezatlar yaratıyor. Değişip dönüşen vücut parçalarını andıran akışkan formlar, beklenmedik ihtimalleri ve bazen hayaletleri imleyen görsel bir anlatı oluşturuyor.

 Mavinin bilinen anlamlarının ötesine geçerek rengin içsel derinliklerindeki tuhaf, adlandırılamayan duyguların peşine düşen grup sergisinin küratörlüğünü Károly Aliotti üstleniyor. İsmini Lavinia Greenlaw’ın “From Scattered Blue” adlı şiirindeki bir mısradan ödünç alan sergi, uhrevi masumiyeti temsil eden açık mavi tonlarından evrenin her şeyi içine çeken uçsuz bucaksız siyahına doğru genişliyor. 

Mavinin melankolik çağrışımları etrafında şekillenen sergide Abdülmecid Efendi, Murat Akagündüz, Erol Akyavaş, Semiha Berksoy, Albert Bitran, Katrien de Blauwer, Hera Büyüktaşcıyan, Nejad Devrim, Marlene Dumas, Nermin Er, Max Ernst, Candeğer Furtun, Ahmet Doğu İpek, Fatoş İrwen, Şahin Kaygun, William Kentridge, Onur Kılıç, Gustav Klimt, Çağla Köseoğulları, Nermin Kura, Dora Maar, Basim Magdy, Kate MccGwire, Joan Miró, Mübin Orhon, Lara Ögel, Erman Özbaşaran, Eduard Pechuël-Loesche, Anıl Saldıran, Sarkis, Léon Spilliaert, Yaşam Şaşmazer, Defne Tesal, Clare Twomey, Elif Uras ve Masao Yamamoto’nun eserleri yer alıyor.

İki boyut ile üç boyutun ara noktasındaki bir temsil yöntemi olan iki buçuk boyut evrenini keşfetmeye davet eden sergi, iki buçuk boyutun ayırt edici özelliği olan derinlik yanılsamasını merkeze alıyor.

Murat Germen’in sanat pratiğinde mekânı algılarken başvurduğu çoklu “görme / aktarma biçimleri”, sergide küratör olarak ortaya koyduğu kurguda açığa çıkıyor. Sergiye yön veren kurgu, Germen’in fotoğraflarında karşılaşılan ve “diğer boyutları bakanın algısında inşa etmeye yönlendiren”* yaklaşımdan hareket ediyor. Sergide Tanzer Arığ, Gökçen Ataman Tanyer, Nora Byrne, Gizem Çeşmeci, Nermin Er ve Semih Zeki’nin işleri yer alıyor.

.artSümer'in 2010 yılından bu yana sürdürdüğü “Sanatçılar ve Konuk Sanatçıları” karma sergi konseptinde, galerinin temsil ettiği sanatçılar, güncel sanat alanından ilgi duydukları diğer sanatçıları sergiye davet ediyor.

Galeri sanatçılarından CANAN, Cansu Çakar, Deniz Üster, Erdal Duman, Ekin Saçlıoğlu, Gözde İlkin, Merve Çanakçı, Onur Gülfidan, Serkan Demir’in ve onların davet ettiği Ahu Aydemir, Cansu Yıldırım, Didem Erbaş, Emel Erdem, Evrim Kavcar, Kavachi, Mehmet Dere, Nalan Yırtmaç, Sinem Yıldırım'ın kör nokta kavramına odaklandığı sergi, bireysel ve toplumsal kör noktaların, önyargıların, insan merkeziyetçiliğinin ve göz ardı edilen gerçekliklerin etrafında şekilleniyor. 

 Zanaat araştırmaları ve zanaatın güncel potansiyeli üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Bilal Yılmaz, bu ilk kişisel sergisinde ışık, gölge ve hareketi kullanarak zanaatın yüzlerce yıllık izlerinin güncel varyasyonları haline gelen bir heykel ve enstalasyon serisi yaratıyor. 

Zanaat yoluyla  üretme ve düşünmeye dair bir örnek çalışma olan serginin küratörlüğünü Lydia Chatziiakovou üstleniyor. 

Vahap Avşar'ın yeniden işlevlendirilmiş malzemeler kullanarak malzeme ve jest odaklı üretim yaklaşımını yansıtan işlerine yer veren sergi, fiziksel ve entelektüel emeğin malzeme ve deneyim olarak birikimini tartışmanın odağına alıyor.

Karanlık Enerji, aynı zamanda BüroSarıgedik'in Fındıklı'daki kalıcı ofisi ve yeni sergileme mekânının ilk özgün sergisi.

 Tate St Ives ve Ankara Ka’nın ardından, son durağı İstanbul’a taşınan sergide Burçak Bingöl’ün seramik çalışmaları galeri mekânına özel yeni bir kurguyla sunuluyor.

Adını Bingöl’ün çocukluğunun ve gençliğinin geçtiği konservatuar binasının yok oluşuna dair bir andan alan sergi, bireysel ve toplumsal kayıplara, dönüşümlere ve bir aradalıklara odaklanarak modernleşmenin kimlik ve aidiyetimizi ya da yerinden edilme deneyimimizi nasıl etkilediğini düşünmeye davet ediyor. 

 Sergiye başlığını veren CLICKTRANCE terimi tıklamak [click] ve transa geçmek [trance] kelimelerini bir araya getirerek dijital kültürün kullanıcıları sürüklediği bir çeşit hipnoz haline işaret ediyor. 

Web sayfaları ve platformlar arasında gezinirken etkileşimden yorgun düşen kullanıcılarla sanatsal pratiği arasındaki benzerlikten yola çıkan sanatçı, sergiyi "Yazının Öyküsü ASMR"[The Story of Writing ASMR] başlıklı 5 kanallı video etrafında kurguluyor. Instagram ve Youtube’da ASMR videoları yayınlayan bir içerik üreticisiyle iş birliği yaparak oluşturduğu 5 video, ellerin klavyedeki sürekli hareketine odaklanarak izleyeni bu hipnoz durumuyla tanıştırıyor. 

Üç boyutlu yapıtlarında kullandığı ağaç figürüne bakışını daha da yakınlaştırarak ağaçların hücre yapısına inen sanatçı bu sergisinde izleyiciyi ağaçların birbirleriyle kurdukları iletişime ve doğanın sessiz huzurunda saklı fısıldaşmalara kulak vermeye davet ediyor. Sanatçı, rengarenk ojeler kullanarak cam üzerine resmettiği ağaç figürlerinde boya darbelerini yakınlaştırarak figürlerin büyümesini, form değişimini ve parçalara ayrışmasını sağlıyor.

Galeri aynı tarihlerde Lennart Brede’nin geçmiş, kökler ve kimlik üzerine keşif sunan ANGELS FALL - Where From Where To başlıklı sergisini de ağırlıyor. 

Galerinin üç mekânına yayılan sergi, yaşadığımız gezegenin değişen doğasıyla olan karmaşık ilişkimiz; geçmiş, şimdi ve gelecek; gerçeklik ve hayal gücü üzerine muhtelif perspektifleri bir araya getiriyor.

Küratörlüğünü Gizem Demirçelik ile Nazlı Yayla’nın üstlendiği sergide Nezir Akkul, Omar Barquet, Sena Başöz, Itamar Gov, Larry Muñoz, İz Öztat, Yaşam Şaşmazer, Hale Tenger ve Eşref Yıldırım’ın işleri yer alıyor.

 Pratiğinde seramik, fotoğraf, metin, video, ses ve performans gibi farklı mecra ve malzemelere yer veren Yasemin Özcan’ın daha erken tarihli yapıtlarıyla bu sergi için ürettiği yeni eserlerini bir araya getiren sergi insanın toprakla, hatırlamanın dille, otobiyografinin kurguyla ilişkisi üzerinden nesiller arası aktarım, göç ve kimlik inşası gibi konulara odaklanıyor. Sergiye, serginin küratörü Eda Berkmen’in sanatçıyla gerçekleştirdiği kapsamlı söyleşinin yanı sıra Kaya Genç, Evrim Kaya ve Işın Önol’un metinlerine yer veren bir de kitap eşlik ediyor.

Algoritma ve bilgisayar sanatının en büyük isimlerinden Vera Molnár’a saygı duruşu niteliğindeki sergide, aralarında Antoine Schmitt, Refik Anadol, Erwin Steller, Mark Wilson ve Casey Reas’ın bulunduğu sanatçıların,Molnár’ın çalışma yöntemlerini kullanarak veya görsel dünyasına atıfta bulunarak video ve artırılmış gerçeklik gibi modern medya araçlarıyla ürettikleri eserler, Vera Molnár’ın eserleriyle birlikte yer alıyor.

Maaria Wirkkala’nın 2007 yılında 52. Venedik Bienali’nde sergilenen ve aynı yıl Arter Koleksiyonu’na dahil edilen “Karaya Çıkmak Yasaktır” başlıklı yerleştirmesi, İstanbul’da ilk kez izleyiciyle buluşuyor. Sergi, kendisine eşlik eden Arter Yakın Plan yayını aracılığıyla çocukluğunu anavatanı Finlandiya’nın güneyindeki Helsinki ve kuzeyindeki Laponya ile İtalya'nın Venedik kenti arasında geçiren ve bu coğrafyaların daimi bir değişkenlik içinde olan su, hava ve ışık gibi unsurlarını üretiminin merkezinde konumlandıran sanatçının pratiğine odaklanıyor. Serginin küratörlüğünü Nilüfer Şaşmazer üstleniyor.

Algoritma sanatının üç öncü ismi Dóra Maurer, Vera Molnár, Gizella Rákóczy’nin eserlerinden oluşan sergi, 2024 Macar - Türk Kültür Yılı kapsamında düzenleniyor.

Maurer, Molnár ve Rákóczy'nin bilgisayar, algoritma ve matematik aracılığıyla soyutlamanın sınırlarını alabildiğine genişletmesine odaklanan sergi, dijital çağın sanatsal araçlarını ve sanatçıların yenilik arayışlarını gündeme taşıyor.

Sergi ismini Şârika İslam Medeniyetleri Müzesi koleksiyonunda yer alan Orta Çağ İslam dünyasında tasarlanan ve üretilen en karmaşık hidrostatik terazi olan bilgelik terazisinden ödünç alıyor. Bir metafor olarak ele alınan “bilgelik terazisi” ile ihtimam/bakım, tereddüt/tekrar, sorgulama/tartma ve dengede kalma süreçlerine odaklanılıyor.

Sergi, ev içi yaşamla profesyonel yaşam arasındaki bağları, ilişkileri ve sınırları sorguluyor. Sergide çoğunlukla görünmez kılınan ev içi emek, kendine ve başkalarına ihtimam göstermek, alma/verme dengesini tutturmak, karşılıklılık gibi meseleler irdeleniyor. Küratörlüğünü Nergis Abıyeva’nın üstlendiği sergide Alp İşmen, Başak Kaptan, Beyza Boynudelik, Çiğdem Menteşoğlu, Damla Sari, Merve Zeybek, Selin Göksel ve Züleyha Altıntaş’ın işleri yer alıyor.

Tasarımcının Notu, 20. yüzyılın son çeyreğinde Türkiye’de grafik tasarım alanında yaşanan hızlı ve etkili değişimi kitap üzerinden ele alıyor. Kültür yayıncılığının yükselişe geçip grafik tasarımcının bir özne olarak öne çıktığı sürece bakan sergi, kitabın yaygın tasarım unsurunun kapak olduğu 1970’li yıllardan bütüncül bir tasarım nesnesine dönüştüğü 1990’lara uzanıyor.

Haravan Misafir Sanatçı Programı’nın ilk katılımcısı olan Cansu Yıldıran'ın üç ay boyunca Hara’da kalarak mekâna özgü pek çok fotoğraf-heykel yerleştirmesine yer verdiği sergisi, sanatçının kendi aile tarihinin izini sürerek 2015 yılında fotoğraflamaya başladığı “Mülksüzler” serisinden yola çıkıyor. Yıldıran, sergide Karadeniz’in yaylaları, köyleri ve zorlu coğrafyasındaki kadınları ve doğayı merkeze alarak kimlik, aidiyet gibi kavramların olmadığı bir dünyada, bu öznelerin bir araya gelerek kurguladığı hayatta kalma biçimlerini araştırıyor. Serginin küratörlüğünü Onur Hamilton Karaoğlu ve Serkan Kaptan üstleniyor.

Atıf Akın’ın İstanbul’daki bu ilk kişisel sergisi son 10 yıldır radyasyon, mutasyon ve arkeoloji üzerine yürüttüğü uzun soluklu araştırmalarından seçilen bir grup eseri bir araya getiriyor.

 Bilgi iletimi, gözlem ve karmaşık sistemlerin  anlaşılması ve iletişimi için anahtar önem taşıyan “sinyaller” başlığı, sergi bağlamında nükleer zaman ve mekanlar arasındaki bağlantıları temsil ediyor. Sinyaller ayrıca doğa olaylarını modelleme/analiz etme süreçlerinde ve iletişim alanında veri iletiminde kullanılıyor. Sanatçı, sergide yer alan işlerinde radyoaktivite ve mutasyon gibi konulara dikkat çekerken bu olguların zaman ve mekân üzerindeki etkilerini de analiz ediyor.

Demografi, kentleşme ve haritacılık üzerine yürüttüğü metodik araştırmalara dayanarak kentin sosyal coğrafyası, mimarisi ve kültürel tarihini inceleyen sanatçı bu sergisinde İstanbul’da süregelen yıkım, inşa ve yeniden inşa sürecine tanıklıklarından yola çıkıyor. Sanatçı bu biteviye döngüyü kentin harabelerinden topladığı yapı artıklarını kullanarak irdeliyor. 

Sergi, İnci Eviner'in son dönemde ürettiği sergiye adını veren video yapıtı ile Atölyenin Yankıları başlıklı yeni yerleştirmesinden oluşuyor. Tarihsel imgeler, bitkiler ve hayvan-oluşa dair zengin bir görsel dil sunan video yapıtı, izleyicilerin zihninde çoğalan girift bir dünyada varoluşun kırılgan ve geçici doğasını sorguluyor. Atölyenin Yankıları ise sanatçının atölyesinden yola çıkarak onu galeri mekânında yeniden canlandırmasından oluşuyor.

Küratörlüğünü Gill Eatherley’in üstlendiği bu sergide ise Matisse’in uçurtmalarını tüm göz alıcılıklarıyla Arter’in yüksek ve alçak tavanlı, aydınlık ve karanlık farklı alanlarında ilk kez boylu boyunca sergileyerek onlara iç mekânda bütünlüklü bir bakış sunuyor.

"Gökkuşağı" uçurtmaları, kare başlarıyla Arter’in ön cephesinden izlenebiliyor. "Dolaşmış Uçurtma Kuyrukları”nın (1977) rengârenk desenleriyle tezat oluşturan "Siyah Beyaz Uçurtmalar” (1989), aşağı süzülerek atriumun derinliklerine uzanıyorlar. Bunlara hemen yanı başlarında, saf ipekten gövdeleriyle asılı duran "Ahmedabad İpekleri" (1981) eşlik ediyor. Çarpıcı renklerdeki bu kumaş şeritlerin tam karşısında, aydınlık bir duvarın bembeyaz boşluğunda, Jackie Matisse’in David Tudor ile gerçekleştirdiği "9 Dizi ve Yansımalar" (1986) adlı işini oluşturan alüminyum formlar yer alıyor.

Şakir Gökçebağ’ın sıradan nesneleri ve tanıdık görüntüleri biçimsel manipülasyonlar yoluyla sıradışı hâle getirme yöntemlerine toplu bir bakış sunan sergi, sanatçının farklı zaman aralıklarında ürettiği yerleştirme, heykel ve fotoğraflarını Arter’deki galeri mekânı için yeniden boyutlandırıp yorumladığı biçimiyle bir araya getiriyor. Serginin küratörlüğünü Emre Baykal üstleniyor.

Arter’deki ilk özel koleksiyon sergisi Farz Et Ki Sen Yoksun, sergilenen eser ve nesnelerin çeşitliliği kadar, kapsadığı mecralar ve ilişki kurduğu temalar bakımından da geniş bir yelpazeye yayılıyor. Ömer Hayyam’ın Rubailer’inde yer alan bir dizeden esinle isimlendirilen ve farklı dönemlerde üretilmiş 600’ün üzerinde sanat yapıtı, işlevsel nesne, nadide eser, mobilya ve kitaptan oluşan sergi, bir koleksiyonun yan yana getirmeler aracılığıyla doğurabileceği bağları keşfetmeye davet ediyor. Selen Ansen küratörlüğündeki sergi, Ömer Koç Koleksiyonu’ndan seçilen eserlerden oluşuyor.